مقاله درباره بررسی تحول مفهوم محله در محلات شهرهای دوران معاصر در ایران 12 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 12

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد مشهد

دانشکده معماری و شهرسازی

طرح نهایی کارشناسی

رشته شهرسازی

موضوع :

بررسی تحول مفهوم محله در محلات شهرهای دوران معاصر در ایران

(نمونه موردی : محله سرشور ، محله تورج ، محله 9 قاسم آباد )

استاد راهنما :

جناب آقای مهندس علی مقدم آریایی

دانشجو :

مریم ضیائی

تابستان 85

مقدمه

پیدایش مفاهیمی چون محله و چگونگی زندگی جمعی مردم ریشه در رفتار اجتماعی آنها داشته که آن هم برگرفته از فرهنگ خاص آن زمان و مکان می باشد .محله در گذشته دارای مفاهیم و ارزشهای خاص سکونتی برای گروههای قومی نژادی ، مذهبی و صنفی بوده که در یک ساختار کالبدی منسجم و پیوسته ، علاوه بر خدمات دهی به ساکنین ، باعث ایجاد حس هویت و تعلق در اهالی محله و همبستگی و انسجام در کل بافت محله می کرده است .

تحولات صورت گرفته طی دهه های اخیر در شهرسازی ایران باعث ایجاد تغییر و تحولاتی در مفهوم کارکردی محلات در قسمتهای مختلف شهرها شده است .

درجه کم رنگ شدن کارکرد محله در بافتهای مختلف شهرهای ایرانی متفاوت بوده و آنچه که مسلم است تحولات اجتماعی ، فرهنگی صورت گرفته در اکثر محلات باعث تغییر محله کهن ایرانی و ظهور ساخت جدیدی از مجتمع های زیستی در شهرها شده است .

طرح مسئله

در نظام کهن شهرهای ایرانی مناطق مسکونی با تفکر سیستم محله ای شکل می گرفت و محله در نخستین گام ، بنیانی بود اجتماعی که با مفاهیمی چون احساس تعلق و مشارکت همراه بود . محله به عنوان یک بلوک ساختمانی نقش مهمی در شناسایی ، جهت یابی و شناخت شهر و خوانایی آن دارد .

در گذشته فعالیتهای اجتماعی در داخل محلات از اهمیت بالایی برخوردار بوده زیرا حرکتهای مثبت و منفی اجتماع داخل محلات تأثیر مستقیمی بر کل شهر و سیستم حکومتی وقت داشته است ، امری که فقدان آن در محلات امروز به روشنی دیده می شود به راستی خلاء وجود چنین فعالیتها و گروههای متحد اجتماعی در محلات امروز ناشی از چه مواردی است که اینگونه ساکنین را بی تفاوت و روابط اجتماعی را کم رنگ کرده است ؟ می توان اساسی ترین سؤال در خصوص محله و مفاهیم آن در کشور ما را به این صورت عنوان کرد که " بطور کلی محلات در گذشته دارای چه خصوصیات عملکردی و کارکردی ، بصری و .. بوده اند که امروزه بعد از گذشت قرنها هنوز می توان حس هویت ، تعلق ، صمیمیت و پایداری روابط را در آنها یافت ؟ به عبارتی محلات در دوران معاصر تا چه اندازه سعی در حفظ ارزشهای حاکم بر محلات گذشته شهرهای کهن کشور مان داشته اند ؟

هدف تحقیق

این پژوهش ، تلاشی است در راستای بررسی الگوها ، ارزشها و شاخصهای حاکم بر محلات در دوره های مختلف گذشته در ایران و اشاره به وضعیت محلات در دوران معاصر ، باتوجه به تغییر الگوهای زندگی ، ورود اتومبیل و همچنین تأثیر طرحها و ضوابط شهرسازی در شکل گیری فضاهای مسکونی ، اشاره به کمبودها و فقر امکانات و خدمات رفاهی در این فضاها و نیز نگاهی خواهیم داشت به روابط اجتماعی موجود در محلات شهرهای امروزی تا بتوان در آینده با توجه به موارد ونتایج حاصل شده از این تحقیق ، راهکارهایی را جهت ساماندهی و ارتقاء کیفیت محله ها ارائه دهیم .

نمودار فرایند تحقیق

بطورکلی روند انجام تحقیق مطابق جدول فوق پیش رفته است :

فصل دوم

مبانی نظری

در بخش مبانی نظری که شامل کل فصل دوم تحقیق می باشد به بررسی تعاریف ، مفاهیم و شاخصهای مربوط و موثر بر شکل گیری محلات و روابط ساکنان آنها در دورانهای گذشته و معاصر در ایران پرداخته شده است که بطور کلی موارد مطرح شده در بخش مبانی نظری را می توان طبق دسته بندی ارائه شده در ذیل معرفی کرد :

شهر و جایگاه محله در آن

تاریخچه محله در جهان

مفهوم استخوانبندی شهر و مشخصات آن

انواع بافتهای شهری بر اساس رشد و توسعه فضایی شهرهای ایران

بررسی و شناخت محله :

خصوصیات محلات در گذشته ( از لحاظ کالبدی ، اجتماعی ، دسترسی) ، خصوصیات محله در دوران معاصر ( از لحاظ کالبدی ، اجتماعی ، دسترسی)

لازم به ذکر است که مبنای بررسی خصوصیات محلات در نمونه های انتخابی در شهر مشهد با توجه به کلیه شاخصهای مطرح شده در بخشهای کالبدی ، اجتماعی و دسترسی در دوران قدیم و دوران معاصر می باشد که در هریک از بخشها موارد زیر عنوان شده است :

بررسی خصوصیات محلات در گذشته

1. سازمان کالبدی محلات

- بافت - وسعت و اندازه محله - سیمای محله

- محدوده و موقعیت محله ها نسبت به یکدیگر -شکل - مرکز محله

- اصول حاکم بر سازمان بصری محلات :

اصل محصور کردن فضا ، اصل ایستایی و پویایی فضاهای محصور ، اصل وحدت نما ، اصل فضای متباین ، اصل مقیاس و تناسب ، اصل قلمر ، اصل سلسله مراتب

2.سازمان دسترسی:

- انواع راهها

- سلسله مراتب کارکردی ـ فضایی راهها

- کارکردهای اجتماعی راهها

- عوامل مؤثر در نحوۀ شکل گیری راهها:

شکل راهها ( ارگانیک ، مستقیم )

خصوصیات سطوح جانبی راهها ( طراحی شده ، طراحی نشده )

جنس و بافت راهها ( ساده ، متنوع و مزین )

راهها و عناصر شاخص

ابعاد و تناسبات فضایی راهها

پوشش معابر ( سرباز ، سرپوشیده )

3. سازمان اجتماعی

- جمعیت و ترکیب اجتماعی محلات مسکونی

- روابط اجتماعی حاکم بر محله های مسکونی :

- نحوه اداره محله ها